ATATÜRK TABLO
Halaskâr[a] · Gazi · Mareşal · Ebedi Şef[b] Mustafa Kemal Atatürk |
|
---|---|
![]() |
|
1. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı | |
Görev süresi 29 Ekim 1923 - 10 Kasım 1938 |
|
Başbakan | İsmet İnönü (1923-24, 25-37) Ali Fethi Bey (1924-25) Celâl Bayar (1937-39) |
Yerine gelen | İsmet İnönü |
1. İcra Vekilleri Heyeti Reisi | |
Görev süresi 3 Mayıs 1920 - 24 Ocak 1921 |
|
Yerine gelen | Fevzi Paşa (Çakmak) |
Türk Ordusu Başkumandanı | |
Görev süresi 5 Ağustos 1921 - 29 Ekim 1923 |
|
Atayan | Türkiye Büyük Millet Meclisi |
1. Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi | |
Görev süresi 24 Nisan 1920 - 29 Ekim 1923 |
|
Yerine gelen | Ali Fethi Bey (Okyar) |
1. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı | |
Görev süresi 9 Eylül 1923 - 10 Kasım 1938 |
|
Yerine gelen | İsmet İnönü |
Türkiye Büyük Millet Meclisi 1, 2, 3, 4 ve 5. Dönem Milletvekili |
|
Görev süresi 23 Nisan 1920 - 10 Kasım 1938 |
|
Seçim Bölgesi | |
Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti Umumî Reisi | |
Görev süresi 7 Eylül 1919 - 9 Eylül 1923 |
|
Heyet-i Temsiliye Reisi | |
Görev süresi 24 Ağustos 1919 - 9 Eylül 1923 |
|
Fahri Yaver-i Hazret-i Şehriyâri | |
Görev süresi 15 Ağustos 1918 - 9 Temmuz 1919 |
|
Hükümdar | VI. Mehmed |
9. Ordu Kıtaatı Müfettişi (sonradan 3. Ordu Müfettişi) |
|
Görev süresi 16 Mayıs 1919 - 9 Temmuz 1919 |
|
Yıldırım Ordular Grubu Kumandanı | |
Görev süresi 31 Ekim 1918 - 7 Kasım 1918 |
|
Yerine geldiği | Otto Liman von Sanders |
7. Ordu Kumandanı | |
Görev süresi 7 Ağustos 1918 - 7 Kasım 1918 |
|
Yerine geldiği | Fevzi Paşa |
2. Ordu Kumandanı | |
Görev süresi 7 Ağustos 1918 - 7 Kasım 1918 |
|
Yerine geldiği | Ahmed İzzed Paşa |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | Ali Rıza oğlu Mustafa 1881 Selanik, Selanik Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 10 Kasım 1938 (57 yaşında) Dolmabahçe Sarayı, İstanbul, Türkiye |
Ölüm nedeni | Siroz |
Yattığı yer | Etnografya Müzesi, Ankara (21 Kasım 1938 - 10 Kasım 1953) Anıtkabir, Ankara (10 Kasım 1953'ten beri) |
Milliyeti | Türk |
Partisi | Cumhuriyet Halk Partisi |
Diğer siyasi bağlantıları |
Vatan ve Hürriyet Cemiyeti İttihat ve Terakki Cemiyeti Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti |
Evlilik(ler) | Latife Hanım (29 Ocak 1923 - 5 Ağustos 1925) |
Bitirdiği okul | Mekteb-i Harbiye-i Şahâne Mekteb-i Erkân-ı Harbiyye-i Şâhâne |
Ödülleri | Liste (24 madalya) |
İmzası | ![]() |
Askerî hizmeti | |
Takma adı | Mustafa Şerif Bey[2] (Trablusgarp Savaşı'nda) |
Bağlılığı | ![]() ![]() ![]() |
Branşı | Piyade[1] |
Hizmet yılları | 1893-1927 |
Rütbesi | ![]() |
Komutası | |
Çatışma/savaşları | 31 Mart Ayaklanması Trablusgarp Savaşı Balkan Savaşları I. Dünya Savaşı (Çanakkale Cephesi · Kafkasya Cephesi · Sina ve Filistin Cephesi) Türk Kurtuluş Savaşı (Batı Cephesi) |
Mustafa Kemal Atatürk[c] (1881[d] - 10 Kasım 1938), Türk asker, devlet adamı ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusuydu.
Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı ordusuna hizmet eden Atatürk; Çanakkale Cephesi'nde miralaylığa, Sina ve Filistin Cephesi'nde ise Yıldırım Orduları komutanlığına atandı. Savaşın sonunda Osmanlı İmparatorluğu'nun yenilgisini takiben Kurtuluş Savaşı ile simgelenen Türk Ulusal Hareketi'ne önderlik etti. Türk Kurtuluş Savaşı sürecinde Ankara Hükûmeti'ni kurdu, Türk Orduları Başkomutanı olarak Sakarya Meydan Muharebesi'ndeki başarısından dolayı 19 Eylül 1921 tarihinde "Gazi" unvanını aldı ve mareşalliğe yükseldi; askerî ve siyasi eylemleriyle İtilaf Devletleri ve onların iş birlikçilerine karşı zafer kazandı. Savaşın ardından Cumhuriyet Halk Partisi'ni Halk Fırkası adıyla kurdu ve ilk genel başkanı oldu. 29 Ekim 1923'te cumhuriyetin ilanının akabinde cumhurbaşkanı seçildi. 1938'deki ölümüne dek dört dönem bu görevi yürüterek Türkiye'de en uzun süre cumhurbaşkanlığı yapmış kişi oldu.
Atatürk modern, ilerici ve laik bir ulus devlet ihdas etmek için politik, ekonomik ve kültürel alanlarda sekülarist ve milliyetçi karakterde reformlar gerçekleştirmiştir: Yabancılara tanınan ekonomik imtiyazlar kaldırıldı ve onlara ait üretim araçları ve demiryolları millîleştirildi. Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu ile eğitim Türk hükûmetinin denetimine girdi. Seküler ve bilimsel eğitim esas alındı. Binlerce yeni okul inşa edildi. İlköğretim ücretsiz ve zorunlu hale getirildi. Yabancı okullar devlet denetimine alındı. Köylülerin sırtına yüklenen ağır vergiler azaltıldı. Erkeklerin serpuşlarında ve kıyafetlerinde değişiklikler yapıldı. Takvim, saat ve ölçülerde değişikliklere gidildi. Mecelle kaldırılarak yerine seküler Türk Kanunu Medenisi yürürlüğe konuldu. Kadınların sivil ve politik hakları pek çok Batı ülkesinden önce tanındı. Çok eşlilik yasaklandı. Kadınların şahitliği ve miras hakkı erkeklerinkiyle eşit hâle getirildi. Benzer şekilde, dünyanın çoğu ülkesinden önce olarak Türkiye'de kadınların ilkin yerel seçimlerde (1930), sonra genel seçimlerde (1934) seçme ve seçilme hakkı tanındı. Ceza ve borçlar hukukunda seküler yasalar yürürlüğe konuldu. Sanayi Teşvik Kanunu kabul edildi. Toprak Reformu için çabalandı. Arap harfleri temelli Osmanlı alfabesinin yerine Latin harfleri temelli yeni Türk alfabesi kabul edildi. Halkı okuryazar kılmak için eğitim seferberliği başlatıldı. Üniversite Reformu gerçekleştirildi. Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı yürürlüğe konuldu. Sınıf ve statü farkı gözeten lâkap ve unvanlar kaldırıldı ve soyadları yürürlüğe konuldu. Homojen ve birleşmiş bir ulus yaratılması için Türkleştirme politikası yürütüldü.
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları, Türk Hava Yolları, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Hıfzıssıhha Enstitüsü, Türkkuşu, Sümerbank, Etibank, Türk Tarih Kurumu, Türk Dil Kurumu ve daha birçok kamu kurumu Atatürk tarafından veya Atatürk'ün desteğiyle kuruldu. Millî tarım, tekstil,[4][5][6] makine, uçak[7][8][9] ve otomobil[10] endüstrilerinin gelişimini destekledi. Tüm bunlara rağmen Atatürk'ün hedefleri ile ülkenin sosyo-politik yapısı arasındaki uçurum kapanmadı.[11]
Bu kategoride ürün bulunamadı.